Қамбар батыр/Камбар батыр

Қамбар батыр жыры - қазақтың көрнекті батырлық жыр нұсқаларының бірі. Аталған жырдың халық арасында 19 нұсқасы сақталған. Бірақ олар желілік жағынан бір-біріне қатты ұқсас.
Жалпы жырдың алғашқы нұсқасы арғы заманға, ноғай, өзбек, қазақ халықтарының іргесі сөгілмей тұрған заманға тән. Кейіннен жыр өзгеріске түссе керек. Өйткені, үш халық туысқан кезеңде біріге қалмаққа қарсы тұрады.
Жырдағы ономастикалық атауларға қарап отырып, Ә.Қоңыратбаев жыр оқиғасының Сыр бойында өткенін алға тартады. Негізгі кейіпкер Қамбар батырдың тегі жырда – уақ деп айтылады. Бірақ тағы бір нұсқаларда оның елін «Алпыс үйлі арғын, Тоқсан үйлі Тобыр» деп береді. Дейтұрғанмен жырдың барлық нұсқасында Қамбар Ноғайлының батыры аталады. Ал Қамбардың ғашығы Назымның әкесі Әзімбай он екі баулы өзбектен. Жырда қазақ этнонимі ауық-ауық айтылғанымен, дәл қазақтан шыққан батыр, би туралы сөз қозғалмайды.
Қорыта келгенде, ноғай ордасының негізгі рулары бүгінгі қазақ рулары: арғын, қыпшақ, қоңырат, алшын, тама деген секілді рулар болған. Яғни, Қамбар батыр ноғай батыры делінсе де, бұл тұстағы «ноғай» сөзі жалпы халықтың этнонимі есебінде. Кейіннен бұл этнонимге қарасты ру-тайпалардың барлығы дерлік қазақ хандығына қараған.

По мнению ученого А. Коныратбаева ономастические наименования, встречающиеся в эпосе указывают, что события разворачивались в Сырьдарье. Главный герой - Камбар батыр был выходцем из казахского рода Уак. В другой версии указано, что Камбар батыр из рода аргын. Во всех вариантах эпоса Камбара называют ногайским героем. Азимбай, отец возлюбленной Камбара Назым, родом из Узбекистана. Хотя в эпосе время от времени упоминается казахский этноним, в нем нет упоминания о казахском батыре.
Таким образом, основными племенами Ногайской орды были современные казахские племена: аргын, кыпчак, конырак, алшын, тама. То есть, хотя Камбар батыра и называют ногайским батыром, то слово «ногай» в данном случае являеся этнонимом народа в целом. В дальнейшем почти все родовые племена, относящиеся к этому этнониму, относились к Казахскому ханству.